SCIOS Scope 12 Inspectie van zonnestroominstallaties

Inspecties van zonnestroominstallaties oftewel inspecties aan uw PV-installaties.

Er is de laatste tijd veel over gesproken en diverse concepten zijn de revue gepasseerd. Opdrachtgevers, installateurs en ook verzekeraars zijn al maanden op zoek naar de definitieve inhoud van het door SCIOS ontwikkelde inspectieformat. Op 3 april 2020 is de nieuwe scope 12 bekrachtigd door het SCIOS bestuur.

“SCIOS Scope 12 Inspectie van zonnestroominstallaties”

Het doel van deze inspectie/keuring is te bepalen of de zonnestroominstallatie elektrisch veilig, brandveilig en constructieveilig is. Opbrengst conform specificaties en onderhoud aan de zonnestroominstallatie valt buiten de scope van certificatie.

De nieuwe SCIOS Scope is opgenomen in de SCIOS Certificatieregeling “Deelregeling voor Elektrisch Materieel – Versie 5.0: 2020-04”. Deze versie van de SCIOS Certificatieregeling mag tot het moment van acceptatie door de Raad voor Accreditatie (RvA) alleen worden gebruikt voor Scope 12 certificatie. Voor de overige elektrotechnische scopes (SCIOS Scope 8,9 en 10) blijft tot de acceptatie door de RvA, Versie 3a1: 2017-12 van toepassing. De eisen aan de inspectiemethoden en de rapportage van deze scope zijn vastgelegd in “Technisch Document 18 – Versie 1.0: 2020-04” (TD18).

 

Wat is een zonnestroominstallatie?

De officiële omschrijving vanuit de Certificatieregeling luidt: Installatie met fotovoltaïsche panelen en bijbehorende randapparatuur voor het opwekken van stroom en het inleiden van de opgewekte stroom in het leidingnet. Ook bekend als PV-installatie.

 

Voorafgaande aan de inspectie

Het inspectieplan, waarin de omvang van de inspectie wordt beschreven, wordt voorafgaande aan de inspectie opgesteld door de installatieverantwoordelijke, de eigenaar, de opdrachtgever, het inspectiebedrijf of een combinatie hiervan.

Afwijkend van wat we gewend zijn bij de andere scopes dient de opdrachtgever enkele documenten te overleggen. Deze kunnen vervolgens vastgelegd worden in het inspectieplan en in de uiteindelijke rapportage:

• Het legplan van de panelen;
• Het ballastplan;
• Het kabelplan (> 1 streng);
• De verklaring van het constructiebureau dat de dakconstructie het gewicht van de PV-panelen en de ballast kan dragen, inclusief de constructieberekeningen;

Deze verklaring is niet vereist bij:

• residentiele installaties, en;
• installaties van minder dan 50 panelen.

Noot: Het is voor u als opdrachtgever van groot belang dat u tijdens de oplevering zorg draagt voor deze documenten. Leg tijdens de opdrachtverstrekking met uw installateur vast dat bovengenoemde documenten meegeleverd dienen te worden bij uw nieuwe installatie.

 

EBI versus PI

Wat ook nieuw is binnen de elektrotechnische SCIOS scopes is de introductie van de EBI inspectie ofwel eerste inspectie. Voorheen kende we enkel het werkgebied PI wat staat voor Periodieke Inspectie. Voorwaarde voor een PI is dat er een basisverslag (verslag van de EBI) beschikbaar is. Is dit niet beschikbaar, dan moet een EBI worden uitgevoerd.

Het verschil in deze twee inspectievormen zien we terug in de inhoud van de inspecties en de bijhorende Kennis- en Bekwaamheidseisen (Zie Versie 8.0: 2020-04). Uiteraard zijn er diverse visuele aspecten die beoordeelt moeten worden. Waar bij de EBI de grondslag ligt op de NEN 1010 aspecten zien we de NEN 3140 als basis voor de PI. Beide vormen worden aangevuld met aspecten uit de NEN-EN-IEC 62446-1, de NEN-EN-IEC 61439-1 en de NEN-EN-IEC 62305. De visuele controle wordt aangevuld met o.a. de volgende punten:

• Elektrisch materieel is geïnstalleerd en wordt gebruikt volgens de voorschriften van de fabrikant en geldende installatie- en productnormen;
• Elektrisch materieel is geschikt voor de gebruiker;
• Elektrisch materieel is geschikt voor zijn omgeving;
• Elektrisch materieel is veilig voor gebruik;
• De zonnestroominstallatie mag andere installaties niet nadelig beïnvloeden.

Vooral bij de EBI inspectie is het dus van belang dat de omschreven documentatie aanwezig is. Het EBI rapport zal daarmee als basis gelden voor verdere PI inspecties. Dienen we dan als inspectiebedrijf zelf de constructieberekening te controleren? Nee zo ver hoeven wij als inspecteurs niet te gaan. Wat we wel dienen te controleren en op te nemen in het EBI verslag zijn de volgende zaken:

• Controle adres gegevens in de aangeleverde constructieberekening;
• Controle of de plaatsing en beschrijving van de installatie overeen komt met de aangeleverde documentatie (tijdens de PI inspectie dient gecontroleerd te worden op wijzigingen);
• Controle op goedkeur door het constructiebureau;

Noot: Bij afwezigheid van een constructieberekening of bij een constructieberekening met hersteladviezen dient de inspectie met constateringen te worden afgemeld. Afmelden zonder constateringen is niet toegestaan.

Gedurende de visuele inspectie wordt tijdens de EBI inspectie vastgesteld of de PV-installatie de brandveiligheid van het bouwwerk niet nadelig beïnvloed. TD18 geeft hiervoor nadere invulling. Dit zijn aspecten die we tijdens de PI inspectie niet meer terug zien. Uiteraard zullen deze punten bij constatering van een wijziging in de installatie wel opnieuw aan de orde komen.

 

Thermografisch onderzoek?

Dit betreft een vraag die in het voortraject veel aandacht heeft gehad. In TD18 zien we enkel de volgende vermelding omtrent het thermografisch onderzoek. Er dient minimaal een visuele controle plaats te vinden op de lastscheider, streng combinerbox, omvormer en de schakel- en verdeelinrichting. Controle vindt plaats op zichtbare tekenen van oververhitting. Deze visuele beoordeling kan worden ondersteund door middel van thermografische metingen volgens NPR 8040-1. De toevoeging is daarmee dus erg beperkt en wordt enkel omschreven voor de PI inspectie. Afwijkend op SCIOS Scope 10 dient de toe te passen thermografische camera voor Scope 12 te voldoen aan de eisen in NVN-ICE-TS-62446-3. Zie hiervoor Tabel 1: Minimale vereisten thermografische camera’s. In eerdere scopes wordt voor de minimale eisen verwezen naar NEN-ISO-18434-1.

Zoals verwacht zullen we ook moeten gaan beoordelen of de bliksembeveiliging nog voldoet na plaatsing van de zonnestroominstallatie. Hier zijn al veel vragen over gesteld en zien we dat de aandacht tijdens de installaties op dit punt nogal eens kan verslappen. Ben hier tijdens de installatie dus al alert op!

Naast de DC-installatie dient ook de complete AC-installatie meegenomen te worden. Dit betreft niet alleen van omvormer naar (onder-)verdeelinrichting maar dient er geïnspecteerd te worden tot aan de hoofdverdeler (incl. alle visuele inspecties en metingen die daar bij horen). De inspecteur dient dus behalve kennis van PV installaties ook kennis van NEN1010 en NEN 3140 te hebben op het niveau van SCIOS Scope 8.

TD18 geeft een gedetailleerde omschrijving van alle uit te voeren werkzaamheden en maakt een duidelijke splitsing in de EBI en PI vereiste. Voor de volledige inhoud met daarbij ook alle vereiste metingen en beproevingen willen we u dan ook verwijzen naar dit document.

 

Inspectieresultaten

De inspectieresultaten worden vastgelegd in een inspectierapport. De inhoud en wijze van rapporteren kan per inspectie verschillen als we het hebben over de EBI of PI. Voor de EBI geldt dat afwijkende meet- en beproevingsresultaten in het inspectierapport (basisverslag) worden geregistreerd, inclusief acceptatiecriteria. De niet-afwijkende meetwaarden moeten worden opgeslagen en beschikbaar zijn. Voor de PI geldt dat meetwaarden in het inspectierapport worden geregistreerd die afwijken van de acceptatiecriteria in het EBI rapport. Ook hier geldt weer dat de niet-afwijkende meetwaarden moeten worden opgeslagen en beschikbaar zijn.

Enkel indien de inspectiewerkzaamheden volgens het inspectieplan zijn uitgevoerd mag er een Verklaring van inspectie worden afgegeven. Afmelden gebeurt in het landelijk SCIOS portaal en is van toepassing op alle elektrisch materieel op een locatie, die eenduidig wordt bepaald met een postcode en huisnummer. Een SCIOS Scope 12 inspectie wordt na uitvoering afgemeld in het portaal, onafhankelijk van het inspectieresultaat. Het resultaat van de inspectie wordt bij de afmelding vermeld. Wanneer na een inspectie met constateringen vastgesteld wordt dat de constateringen zijn weggenomen, dan wordt de bestaande afmelding met constateringen gewijzigd in een afmelding zonder constateringen. Daarbij wordt aangegeven hoe is vastgesteld dat de constateringen zijn weggenomen, bijvoorbeeld:

• Herinspectie door het inspectiebedrijf;
• Verklaring omtrent het wegnemen van de constateringen door een erkend installateur.

Het een en ander zijn we inmiddels al gewend bij de SCIOS Scope 10 inspecties. Daarnaast kan er alleen afgemeld worden zonder constateringen indien alle cat.1 metingen (Zie TD18) zijn uitgevoerd. Tijdens de registratie in het SCIOS portaal zijn enkele gegevens verreist, waaronder:

• Deellocatie;
• Totaal opgesteld piek vermogen;
• Aantal omvormers;
• Aantal panelen;
• Bouwvorm:
• Op dak;
• In dak;
• Op veld;
• Op water;

 

Wanneer en hoe vaak beoordeel je een installatie ?

Een andere vraag die wij vaak voorbij zien komen, is de inspectiefrequentie. De termijnen kunnen vastgelegd zijn in een overeenkomst die betrekking heeft op de zonnestroominstallatie. Denk hierbij aan een verzekeringspolis of huurcontract. Als er geen frequentie termijn voor de inspectie in de overeenkomst is vastgelegd, is geld het standaard inspectietermijn van 5 jaar.

 

Waar dien je als inspectiebedrijf rekening mee te houden?

Om een SCIOS Scope 12 inspectie uit te mogen voeren moeten er aan de volgende eisen worden voldaan:

• Zowel het bedrijf en de inspecteur zijn gecertificeerd conform de SCIOS Certificatieregeling
• Er is een kwaliteitsmanagement systeem aanwezig
• De inspecteur dient te beschikken over de juiste kennis en bekwaamheid, dit is aan te tonen in de vorm van een geldig SCIOS Scope 12 diploma. (Anders dan bij SCIOS Scope 10 is de eis voor een SCIOS Scope 8 diploma niet aanwezig.)

 

SCIOS Scope 12 kort samengevat:

• SCIOS Certificatieregeling “Deelregeling voor Elektrisch Materieel – Versie 5.0: 2020-04 op 3 april 2020 bekrachtigd door het SCIOS bestuur en geldt tot acceptatie vanuit RvA enkel voor SCIOS Scope 12;
• Technisch Document 18 – Versie 1.0: 2020-04 geeft invulling aan de Scope;
• Introductie EBI inspectie boven op de reeds bekende PI inspectie;
• Afmeldverplichting in het landelijk SCIOS portaal;
• Beoordeling documentatie essentieel;
• SCIOS Scope 12 is bedoeld voor de inspectie van zonnestroominstallaties DC (Direct current) – en AC (Alternating current)-zijdig, waarbij AC-zijdig de scope reikt vanaf de omvormer(s) van de PV-installatie tot en met de hoofdaansluiting;
• Thermografie maar beperkt doorgevoerd;
• Inspectiefrequentie 5 jaar mits anders omschreven in een overeenkomst;

 

– Dré Timmermans

Tekstuele verwijzingen uit de SCIOS documenten.